Rozmowa z Marią Klonowską, prezes Stowarzyszenia „Sokołówek”

*Dlaczego tak mocno i wytrwale zabiega Pani o upamiętnienie szkoły w Sokołówku i postaci Tomasza Klonowskiego? 

- Często słyszę to pytanie. Był początek roku 2009, kiedy przejeżdżając przez miejscowość Sokołówek postanowiłam zajrzeć w głąb tego skupiska chaszczy, które wręcz wylewało się na szosę w kierunku Ciechanowa. Wiedziałam, że jest to zabytek, mimo to nie spodziewałam się wiele, ale to co zobaczyłam, po prostu mnie poraziło. Ogromne śmieciowisko. Sterty plastiku, butelek, zużytych opon, starych kołder, worków ze śmieciami z pobliskich gospodarstw domowych itp. Ale najgorszym była wprost rzucająca się w oczy rabunkowa gospodarka zabytkowego drzewostanu. A przecież od 30 sierpnia 1980 roku Park Podworski w Sokołówku figurował w  rejestrze zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego pod numerem 274/80 z takim uzasadnieniem: “ze względu na wartość przyrodniczą drzewostanu w krajobrazie naturalnym oraz historyczne znaczenie miejsca upamiętnionego działalnością oświatową dużej grupy działaczy na czele z fundatorem Tomaszem Klonowskim, wykonawcą testament dr Franciszkiem Rajkowskim i wieloletnią kierowniczką szkoły, Jadwigą Dziubińską”.

*Co jest tak wyjątkowego w Tomaszu Klonowskim?

- Tomasz Klonowski urodził się w 1850 roku, ale umierał już w dobie pozytywizmu w 1899 roku. Ze skromnego, drobnego szlachcica, przekształcił się w obywatela ziemskiego. Włączył się w nurt działań pozytywistycznych na tyle, na ile go było stać, składając swojej Ojczyźnie największą daninę – poza daniną krwi- daninę, jaką było oddanie całego majątku, którego się w życiu dorobił.

Po lewej Tomasz Klonowski, po prawej Franciszek Rajkowski. W środku - testament T. Klonowskiego (fot. zbiory prywatne)

Pierwsza (po lewej) i międzywojenna siedziba szkoły w Sokołówku. (fot. zbiory prywatne)

Wzmianki w prasie o testamencie Klonowskiego (fot. zbiory prywatne)

Obelisk w Sokołówku (po lewej) i nagrobek T. Klonowskiego. (fot. zbiory prywatne)

Cała rozmowa w aktualnym papierowym numerze TC, nr 2/2025

(e-wydanie)