Wywiad z Łukaszem Bolą, pochodzącym z Ciechanowa naukowcem, adiunktem w Instytucie Psychologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, badaczem ludzkiego mózgu.

* Panuje dość rozpowszechnione przekonanie, że wykorzystujemy w niewielkim stopniu możliwości naszego mózgu, w czym utwierdzają nas m.in. filmy poświęcone tej tematyce.
- Trudno odnieść się do tego stwierdzenia z punktu widzenia nauki - musielibyśmy się najpierw zastanowić, jak zdefiniujemy "możliwości mózgu". Z pewnością nie jest tak, że jakieś części mózgu pozostają nieużywane. W tej chwili dzięki nowoczesnym technologiom, np. rezonansowi magnetycznemu, możemy badać aktywność żywego, ludzkiego mózgu niemalże w czasie rzeczywistym. Badania takie pokazują, że każda część tego organu ma jakąś funkcje, jest używana do wykonywania pewnych zadań. Oczywiście pozostaje pytanie czy moglibyśmy sprawić, aby dany obszar lepiej pełnił swoją rolę. Chociaż takie badania są prowadzone, to raczej odradzałbym czytelnikom eksperymentowanie na własną rękę.

* A jak wytłumaczyć fakt, że niektórzy mają ponadprzeciętne zdolności? Czemu je zawdzięczają?
Badania pokazują, że mózgi takich osób funkcjonują i są zbudowane w nieco inny sposób. W jednym z bardzo znanych badań na ten temat określano rozmiar rozmaitych struktur mózgowych u londyńskich taksówkarzy, którzy pracowali w czasach, gdy nie polegano jeszcze na samochodowych nawigacjach. W trakcie swoich przygotowań do zawodu, musieli oni zapamiętać bardzo skomplikowaną mapę miasta. Okazało się, że w porównaniu z osobami wykonującymi inne zawody, taksówkarze mieli lepiej rozwinięte hipokampy. Wiemy, że to struktura kluczowa dla naszych umiejętności zapamiętywania i tworzenia umysłowych map. Może być tak, że osoby mające lepsze umiejętności pamięciowe, chętniej wybierały zawód taksówkarza. A może to trening w trakcie przygotować do tego zawodu wywołał zmiany w ich mózgach i poprawił ich pamięć.

* Czyli pewne rzeczy można wytrenować?
- Z pewnością. Pokazuje to inne, bardzo znane badanie, w którym poproszono uczestników, żeby nauczyli się żonglować. W trakcie badania sprawdzano, jak ich mózg zmienia się pod wpływem nauki tej czynności. Po treningu zanotowano zwiększenie się objętości kory mózgowej w obszarach odpowiedzialny za koordynację wzrokowo-ruchową. Badania tego typu udowodniły, że gdy trenujemy pewne czynności to pobudzamy nasze mózgi do zmiany. Co ważne, takie same efekty udokumentowano nawet u osób w podeszłym wieku.

Cały wywiad w bieżącym wydaniu TC.