Na początku listopada 1942 r. Judenrat otrzymał rozkaz przygotowania Żydów do opuszczenia miasta. Zostało to odczytane jako wyrok śmierci.

Zgodnie z nim 6 listopada Żydzi stawili się na zamku, gdzie zostali podzieleni na dwie grupy - zdolnych i niezdolnych do pracy. Tego dnia grupa 1500 mężczyzn została przetransportowana na Górny Śląsk do pracy. …wraz z grupą innych Żydów w łącznej liczbie 1500 osób, przewieziono nas z getta w Ciechanowie, transportem kolejowym do obozu w Oświęcimiu-Brzezince. Bezpośrednio po wyładowaniu nas z wagonów przeprowadzono selekcję więźniów i najzdrowszych wybrano do pracy w obozie. Z ogólnej cyfry na obóz przeznaczono jedynie 500 Żydów. Pozostałe 1000 osób skierowano wprost do komór gazowych i struto( relacja Motka Popioła).

7 listopada na zamku zebrali się pozostali, oddzielono kobiety od mężczyzn, starców wysłano do szpitala i tam wraz z chorymi rozstrzelano.

Na północnym Mazowszu Żydzi mieszkali od ponad pięciu wieków. W tym czasie różnie układały się tu ich losy. Ale szczególnie okrutna była dla nich niemiecka okupacja w czasie II wojny światowej. Prawie 80 lat temu z Ciechanowa oraz całej, utworzonej przez Niemców i włączonej do Prus Wschodnich, rejencji ciechanowskiej wysiedlono i wymordowano łącznie około 60 tysięcy osób pochodzenia żydowskiego. Stanowiło to ponad 90 procent ogółu ludności żydowskiej zamieszkującej wtedy ten obszar. Wcześniej ludność tę zgromadzono w 24 gettach, gdzie żyła w warunkach urągających godności ludzkiej. Dla władz III Rzeszy, Żydzi a także Romowie stanowili grupy narodowościowe, którym odmówiono wszelkich cywilizowanych praw ludzkich. Polaków w haniebny sposób traktowano jak podludzi, ale Żydzi dla Niemców mieli jeszcze niższy status.

Na początku lat trzydziestych, według spisu powszechnego z 1931 roku, na północnym Mazowszu (w powiatach włączonych później przez Niemców do III Rzeszy) w miastach i wsiach mieszkało łącznie 75 362 osoby narodowości żydowskiej. Większość (62 730 osób tj. ponad 83,2%) mieszkała w miastach. Struktura społeczna żydowskich mieszkańców miast na północnym Mazowszu, również na ziemi ciechanowskiej, pod koniec lat trzydziestych była zróżnicowana. Wynikało to głównie z zamożności i wykształcenia poszczególnych osób. Większość była niezamożna i posiadała podstawowe wykształcenie, zdobywane głównie we własnych żydowskich szkołach. Przy poparciu i udziale finansowym rabina Joela Wajngartena, zorganizowano przedszkole i szkołę religijną dla uboższych dziewcząt żydowskich "Bet-Jaakow".

Ale była również pewna grupa zamożnej i dobrze wykształconej inteligencji żydowskiej, która stanowiła elitę lokalnych społeczności.

W okresie międzywojennym Żydzi w Ciechanowie mieszkali wokół Rynku i przyległych ulicach. Obszar ten w znacznej części pokrywał się z projektowanym w XIX w. tzw. rewirem żydowskim. Ta część miasta zabudowana była "starymi pochylonymi domkami, tulącymi się jeden do drugiego, z zawilgoconymi ścianami". Mieszkała tu głównie biedota żydowska.

Cały artykuł w 46 numerze "Tygodnika z 16 listopada 2021 r.