Mówią, że życie zaczyna się po sześćdziesiątce, albo nawet jeszcze później... Nie znoszą bezczynności i mimo przejścia na emeryturę chcą pozostać aktywni, kreatywni i potrzebni społeczeństwu i rodzinie. Dla nich jesień życia oznacza edukację, zdobywanie nowych umiejętności, poszerzanie horyzontów. Uniwersytety Trzeciego Wieku skupiając w swoich szeregach właśnie takie osoby, dla których wiek to tylko liczba. Nie tak dawno ciechanowscy seniorzy skupieni przy miejskim UTW spotkali się, aby podsumować miniony rok akademicki, który przyniósł im mnóstwo inspirujących zajęć, imprez, wyjazdów.
UTW są otwarte dla wszystkich seniorów, bez względu na status, wykształcenie czy wcześniejszą ścieżkę zawodową. W Polsce działają setki stowarzyszeń emeryckich (nie wszystkie nazywają się uniwersytetami), a ich liczba systematycznie rośnie, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu osób starszych edukacją i aktywnym spędzaniem wolnego czasu. 

Uniwersytet Trzeciego Wieku – co to jest?

W Polsce zaczęły powstawać w połowie lat 70. ubiegłego wieku (dla porównania w Danii już w XIX w.) i skupiały się wyłącznie w dużych ośrodkach akademickich, korzystając z bazy wyższych uczelni. Gwałtowny wzrost ich liczby nastąpił po 2002 r., a w 2018 r. w Polsce istniało 640 uniwersytetów trzeciego wieku.  Dzisiaj UTW działają jako stowarzyszenia, fundacje oraz lokalne samorządowe jednostki organizacyjne. 
Ciechanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku zawiązał się w 2006 r. „Celem działalności UTW jest aktywizacja intelektualna, psychiczna i fizyczna osób będących na emeryturze (lub rencie) i mądre zagospodarowanie ich wolnego czasu, tak aby „wyciągnąć" seniorów z domu i stworzyć im możliwości integracji oraz rozwijania zainteresowań i pasji" - to słowa Marii Rutkowskiej, która przed laty była autorką projektu w konkursie na prowadzenie UTW i pierwszą szefową stowarzyszenia (przewodniczącą rady organizacyjnej UWT została Maria Klonowska).

Do nowo utworzonego uniwersytetu przystąpiły 74 osoby. UTW rozpoczął współpracę z Wyższą Szkołą Humanistyczną w Pułtusku, Powiatowym Domem Kultury i Sztuki w Ciechanowie, Muzeum Szlachty Mazowieckiej, PTTK czy Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną. Pojawiły się pierwsze sekcje: turystyczne, lingwistyczne, informatyczne, śpiewu. Seniorzy zaczęli spotykać się z różnych okazji: na wigilię, „jajeczko wielkanocne” czy Dzień Kobiet.
Najnowsza historia UTW w Ciechanowie pisze się od marca 2022 r. Po trudnym okresie pandemicznym, gdy zajęcia i spotkania były mocno ograniczone, prezeską nowo wybranego zarządu została Wiesława Klicka. Działalność stowarzyszenia nabrała rozmachu, wzrosła liczba członków, a  impreza goni imprezę. Każdy wie co znaczy skrót UTW...
 

- W ciągu ostatnich dwóch lat liczba członków naszego stowarzyszenia znacznie wzrosła, obecnie jest to blisko 400 członków i wciąż przybywa chętnych. Nasza oferta jest przebogata. Obecnie prowadzimy ponad 10 sekcji, w których seniorzy mogą spełniać swoje zainteresowania: lektoraty języków obcych, sekcje kulturalne - teatr, chór, kółko plastyczne, koło „zakręcone seniorki”, do tego dochodzi aż sześć grup zajęć ruchowych, w tym taneczne (zumba i taniec terapeutyczny), ponadto pilates, shape, gimnastyka w basenie czy korekcyjna - wylicza prezes Klicka.   

Przynależność do UTW, to także możliwość turystyki krajowej, wyjazdów na ciekawe wydarzenia kulturalne, wycieczki rowerowe czy spływy. Tylko w ostatnim semestrze ciechanowscy studenci pojechali do Lublina, zwiedzali Nałęczów, Kazimierz Dolny, Żelazową Wolę, Ciechocinek, Otrębusy.
- Udzielamy się także społecznie, przykładem może być tutaj wspólnie sadzenie lasów, praca przy zagospodarowaniu parków miejskich – dodaje pani Wiesława. Wielką popularnością cieszą się wyjazdy do warszawskich teatrów. Tylko w ostatnich miesiącach seniorzy zaliczyli pięć takich wypadów. Zobaczyli też m.in. wystawę "Van Gogh i przyjaciele", w Zamku Królewskim w Warszawie, wysłuchali koncertu utworów Fryderyka Chopina.

Promocja, krzewienie kultury, integracja

Zakończenie roku akademickiego w miejskim UTW, które odbyło się w sali Bianco oprócz części oficjalnej (gratulacji, podziękowań, podsumowań), to przede wszystkim dobra zabawa, tańce, śpiewy, długie rozmowy przy stołach. 
I co ciekawe, wśród rozmów między starszymi ludźmi rzadko słychać narzekania - co kogo boli, z czym się zmaga, do jakiego lekarza czy rehabilitanta się wybiera. Dominują tematy aktywności - kto i gdzie należy, gdzie warto pojechać, co zobaczyć. 

W wielu akcjach inicjowanych przez UTW bierze udział prezydent Ciechanowa Krzysztof Kosiński. „Pragnę złożyć wszystkim studentom i członkom stowarzyszenia podziękowania i wyrazy uznania za wszechstronną i bogatą działalność, jaką prowadzicie na rzecz lokalnej społeczności. Dziękuję za aktywną promocję naszego miasta, krzewienie kultury oraz ogromny wkład w integrację międzypokoleniową. Dzięki tak różnorodnej działalności Uniwersytetu skutecznie docieracie do wszystkich seniorów, wspierając ich w aktywizacji społecznej. Szczególne uznanie wyrażam dla zarządu na czele z nieocenioną panią prezes Wiesława Klicką, której życzliwość, pracowitość i ogromne zaangażowanie przyczynia się do wysokiej jakości podejmowanych inicjatyw, a przede wszystkim przynosi tak wiele satysfakcji i radości członkom UWT. W imieniu własnym, a także mieszkańców Ciechanowa życzę państwu zdrowia, pogody ducha i wszelkiej pomyślności. Aby państwa zaangażowanie owocowało dalszym rozwojem UTW” – napisał w specjalnym liście prezydent miasta.

W zakończeniu roku wzięło udział 140 studentów UTW. Zaczęło się artystycznym występem instruktorek z Powiatowego Centrum Kultury i Sztuki Małgorzaty Milewskiej i Edyty Kolak, który sprawnie zainicjowały odtańczenie przez seniorów poloneza. A później robiło się coraz bardziej tanecznie, gdy DJ włączył salsę, a następnie lambadę na parkiet zapełnił się rozbawionymi studentkami i studentami.

Nie zardzewieć!

Na pytania „Tygodnika” skierowane do seniorów o motywy uczestnictwa w zajęciach UWT odpowiadają: chęć poszerzenia wiedzy, utrzymanie sprawności intelektualnej i fizycznej. Wielu ceni sobie też utrzymanie więzi z osobami z tej samej grupy wiekowej, zagospodarowanie czasu wolnego. 

- Nie wyobrażam sobie siebie siedzącej w kapciach przed telewizorem. Zardzewiałabym znacznie szybciej. Wyjście do ludzi, rozmowa z nimi, jest najlepszym lekiem na starzenie się twierdzi Zenona Wołejszo. Do UTW należę od samego początku, czyli już od ponad 18 lat. Pamiętam początki, gdy powołano dopiero dwie sekcje, było nas niewiele, ale pocztą pantoflową łączyłyśmy się w grupy. Dziś uniwersytet rozwinął się nie do poznania. Należę do sekcji ćwiczeniowej oraz uczęszczam na zajęcia taneczne. Biorę też udział w różnych spotkaniach, wyjeżdżam z grupą do teatru czy wycieczki. Rozmawiamy na różne tematy, dyskutujmy, czasami spieramy się. Fajny jest ten nasz uniwersytet - przyznaje Zenona Wołejszo.

Seniorzy chętnie uczą się języków obcych, Pracując zawodowo nie zawsze mieli możliwości zająć się tą sferą aktywności. - Będąc na emeryturze mam okazje realizować swoje marzenia. Jednym z nich zawsze była znajomość języka angielskiego. Wiele lat temu, będąc w szkole średniej, nauczano nas języków rosyjskiego i niemieckiego. Dopiero teraz mam okazję, aby przyswajać angielski. Mam dodatkową motywację do nauki, ponieważ mój syn kończy studia wyższe zagranicą i gdy odwiedzam go, chcę wiedzieć, o czym ludzie dyskutują dookoła mnie. Jestem po pierwszym roku na poziomie podstawowym i już widzę postępy. Nasza nauczycielka, pani Marta Mrozińska, potrafi w ciekawy i komunikatywny sposób prowadzić lekcje. Na pewno będę kontynuował naukę w przyszłym roku – zapewnia Jerzy Gąsecki.

Jak już było wspomniane UWT posiada 3 sekcje kulturalne: teatralną (Scena Trzeciego Wieku), muzyczno-taneczną (chór Nowe Legato i zespół taneczny Zakręcone Seniorki) oraz plastyczną. W ramach międzypokoleniowej integracji artyści-seniorzy wymyślili w ubiegłym roku, że wspólnie z uczniami miejskich szkół podstawowych odbędą cykl zajęć oraz warsztatów plastycznych i teatralnych. Specjalnie dla najmłodszych przedstawiono spektakle „Pchła szachrajka" oraz „Calineczka", dla młodzieży wystawiono „Uwaga wycinka". W repertuarze dla dorosłych znalazła się „Lokomotywa dziejów kobiety” oraz „Kobietkowo”. Aktorki obu grup artystycznych mają okazję występów przed szerszą publicznością, chociażby w trakcie Jarmarków Bożonarodzeniowych czy innych wydarzeń organizowanych pod szyldem urzędu miasta.

Miasto – swoim seniorom

„Obecnie bardzo szybki postęp cywilizacyjny wymusza konieczność kształcenia jednostki przez całe życie. Osoby, które uczestniczą w tym procesie, łatwiej dostosowują się do zachodzących zmian, również w starszym wieku. Łagodniej przechodzą proces stawania się seniorem” - mówią psychologowie, zajmujący się procesem starzenie ludzkości. Godne starzenie się jest ważne dla jakości życia. 
Zaproponowanie seniorom różnych form aktywizacji może zmniejszyć straty, jakie niesie ze sobą proces starzenia, a to z kolei wpływa na osobowość człowieka.

Na początku tego roku władze Ciechanowa przyjęły Strategię Polityki Senioralnej w Ciechanowie na najbliższe cztery lata i plan działań na rzecz seniorów na bieżący rok. Ujęto w nim zadania wskazane przez dojrzałych mieszkańców miasta jako priorytetowe. To m.in. wprowadzenie usługi „Złota Rączka dla Seniora" (bezpłatne drobne naprawy w miejscu zamieszkania), dofinansowanie wycieczek i spotkań integracyjnych w ramach stowarzyszeń i klubów senioralnych, pozyskanie nowych partnerów Ciechanowskiej Karty Seniora czy uruchomienie Kawiarni Międzypokoleniowej, oferującej menu w obniżonej cenie dla seniorów. 

Radosław Marut