Rozmowa ze Zbigniewem Deptułą, starostą makowskim (od 2006 r.), posłem na Sejm IV kadencji (2001-2005), członkiem Zarządu Związku Powiatów Polskich.

Mazowsze obchodzi ćwierćwiecze istnienia jako województwo, właściwie powiaty też mogą świętować srebrny jubileusz. Czy powiaty się sprawdziły? Czy realizacja reformy samorządowej się udała?
Z całą odpowiedzialnością mogę powiedzieć: tak. Mieszkańcy poszczególnych miast i gmin oraz powiatów zyskali możliwość współdecydowania o tym, jak wygląda ich najbliższa okolica, informując, jakie są potrzeby i w jaki sposób powinny być dzielone samorządowe pieniądze. Z upływem lat reforma ta jednak wskazuje na coraz większe niedopasowanie do współczesnych potrzeb społeczno-ekonomicznych. Niejednokrotnie na posiedzeniach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego mówiłem o tym, że samorządy są skłonne do przejmowania kolejnych kompetencji i instytucji, jednakże działania te muszą być powiązane z zapewnieniem powiatom i gminom odpowiedniego finansowania. Wielokrotnie też zwracałem uwagę na to, że nie powinno odbierać się powiatom nadzoru nad powiatowymi instytucjami. Korzystniejszym jest, aby problemy tych instytucji rozwiązywane były na szczeblu lokalnym, ponieważ z tej właśnie perspektywy najlepiej da się ocenić ich wagę. Zawsze twierdziłem i twierdzę, że samorząd powinien być jak najbliżej ludzi, by móc słuchać ich potrzeb i rozwiązywać ich problemy.

Skoro o kompetencjach powiatów mowa, zapytam przekornie, czy szpitale powinny podlegać samorządom powiatowym jak szpital w Makowie Mazowieckim? Dobrze sobie radzi, ale nie wszystkie szpitale są w takiej sytuacji jak on.  
Informacje na temat centralizacji szpitali, które pojawiały się jakiś czas temu w przestrzeni publicznej zaskoczyły mnie. Centralne zarządzanie w znaczny sposób utrudniłoby identyfikację potrzeb zdrowotnych mieszkańców, pogorszyłoby również wyniki i jakość procesu leczenia, a także wpłynęłoby na ograniczenie dostępności do usług medycznych lokalnej społeczności. Problemów dotyczących służby zdrowia doszukiwałbym się  nie  w tym,  pod kogo podlegają szpitale, ale w samym systemie, poczynając od funkcjonowania POZ-u, braku właściwej profilaktyki, trudności w dostępie do specjalistów, braków kadrowych, a przede wszystkim ograniczonych środków finansowych, utrudniających właściwą realizację usług medycznych. W wielu krajach europejskich to właśnie samorządy w znacznie szerszym zakresie niż w naszym kraju odpowiadają za organizację opieki zdrowotnej. Nie  zgodzę się z twierdzeniem, że samorządy nie radzą sobie z zarządzaniem szpitalami. Można podać wiele przykładów na to, że szpitale zarządzane ze szczebla samorządowego doskonale sobie radzą. Najlepszy tego przykład stanowi, wspomniany przez panią, nasz makowski szpital powiatowy, który jest niewątpliwie wielką dumą powiatu. Stanowi on zaplecze medyczne dla całego województwa mazowieckiego, a w ogólnopolskich rankingach zawsze zajmuje wysokie miejsca. Oczywiście, makowski szpital jak i inne placówki medyczne w kraju zmaga się z wieloma problemami, które jednak staramy się na bieżąco rozwiązywać. Mimo tych trudności jego sytuacja finansowa jest bardzo dobra. 

Z czego to wynika?
Pyta pani jak wielu moich kolegów starostów (uśmiech). Zadają mi często pytanie, jak to jest możliwe, że makowski szpital tak świetnie sobie radzi. W mojej ocenie podstawą jest dobre zarządzanie oraz dobra kadra medyczna. Dodam, że na bieżąco staram się wspierać finansowo nasz szpital. Sukcesywnie inwestujemy w nowy sprzęt medyczny. Powstał nowy blok operacyjny i SOR, szpital został w pełni zinformatyzowany i wyposażony w nowe karetki. Na przyszły rok planowany jest montaż wieloosobowej komory hiperbarycznej, której zakup dofinansował samorząd województwa mazowieckiego kwotą 1,8 mln zł; koszt całej inwestycji to 3 mln zł.

Czwartą kadencję sprawuje pan mandat radnego i funkcję starosty powiatu makowskiego. Czy któreś zadania powiatu są panu szczególnie bliskie choćby opieka zdrowotna? 
Nigdy nie faworyzowałem żadnych zadań znajdujących się w zakresie powiatu, ponieważ wszystkie są dla mnie bardzo ważne i wzajemnie się uzupełniają. W swoich działaniach i decyzjach zawsze staram się zachować stabilność i konsekwentnie realizować wszystkie moje plany inwestycyjne, skupiając się w pierwszej kolejności na tych zadaniach i inwestycjach,  które są najbardziej wyczekiwane przez mieszkańców powiatu.  

Jakie ważne inwestycje powiat zrealizował?
Setki kilometrów przebudowanych dróg powiatowych, wyremontowane szkoły, nowoczesne obiekty sportowe, wspomniane nowe oddziały szpitalne oraz nowoczesny sprzęt medyczny to tylko niektóre inwestycje, jakie w minionych latach udało się nam zrealizować. Zdecydowana większość z nich dofinansowana została ze środków zewnętrznych, które pozyskujemy ze wszystkich możliwych źródeł, w tym programów samorządowych i rządowych. 

Zacznijmy od dróg, których powiat makowski ma kilkaset kilometrów. 
Zarządzamy ponad 400 km dróg powiatowych. Do tej pory przebudowaliśmy ponad 300 km dróg, wyremontowaliśmy 16 mostów. Zwiększyliśmy bezpieczeństwo poprzez budowę rond, chodników, ciągów rowerowych, a także poprzez doświetlenie przejść dla pieszych.  Jesteśmy jednym z nielicznych powiatów, który przejmuje drogi gminne, remontuje je oraz zalicza do kategorii dróg powiatowych. Jedną z ważniejszych inwestycji drogowych, którą właśnie realizujemy przy udziale środków pochodzących z budżetu samorządu województwa mazowieckiego w wysokości 4 mln zł, jest przebudowa drogi powiatowej 2135W Chrzanowo – Małki na odcinku o długości 3,215 km wraz z przebudową drogi powiatowej nr 2121W Rzewnie – Małki na odcinku o długości 2,700 km. Mam również nadzieję, że bez żadnych przeszkód, uda nam się jeszcze w tym roku zakończyć przebudowę ponad 35 km dróg.

Czy widzi pan w najbliższym czasie potrzebę inwestycji drogowej w subregionie?
Wszystko wskazuje na to, że jeszcze w październiku br. uda nam się podpisać porozumienie między Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego, samorządami powiatów makowskiego i wyszkowskiego oraz gmin Rzewnie i Rząśnik w sprawie współfinansowania planowanej przez gminę Rzewnie budowy nowego obiektu mostowego na rzece Narew w miejscowości Łachy Włościańskie. Będę starał się o to, aby w przyszłości nowy most stał się własnością powiatu makowskiego.

W jakich jeszcze dziedzinach samorząd powiatu zrealizował inwestycje?  
Sporą część środków finansowych przeznaczamy również na oświatę. W minionych latach przeprowadziliśmy kompleksowy remont i rozbudowę niemal wszystkich budynków szkolnych za blisko 20 mln zł. W tym roku zakończyliśmy modernizację budynku B Zespołu Szkół w Makowie Mazowieckim, na którą otrzymaliśmy środki z budżetu samorządu województwa w wysokości ponad 1,3 mln zł. Na ukończeniu jest również modernizacja budynku Zespołu Szkół w Różanie. Na przyszły rok planujemy budowę sali sportowej przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym oraz modernizację sali gimnastycznej w Zespole Szkół w Makowie Mazowieckim. Staramy się także na bieżąco doposażać wszystkie placówki w sprzęt komputerowy i niezbędne pomoce dydaktyczne. Wiele przedsięwzięć realizujemy również w zakresie bezpieczeństwa czy też pomocy społecznej, na którą w przyszłorocznym budżecie chcę przeznaczyć sporą część środków finansowych. Tak jak już wspomniałem, realizacja powyższych inwestycji oraz wielu innych działań podejmowanych przez powiat nie była by jednak możliwa gdyby nie pozyskiwane środki finansowe z Budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego, administracji rządowej, funduszy Unijnych oraz budżetów gmin powiatu makowskiego.

Jak podsumuje pan lata pracy w samorządzie powiatu?
Pracę w samorządzie oceniam bardzo pozytywnie. Daje mi ona  możliwość realizowania wielu różnych przedsięwzięć i wprowadzania nowych rozwiązań, które wpływają bezpośrednio na rozwój powiatu makowskiego, a także służą poprawie warunków życia jego mieszkańców. Wielkim wyróżnieniem i zaszczytem dla mnie jest zasiadanie w Zarządzie Związku Powiatów Polskich, a także praca, którą wykonywałem w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, dzięki czemu miałem możliwość reprezentowania powiatu makowskiego na terenie całego kraju.

Czy zarządzać samorządem było trudniej kilka kadencji temu czy teraz? 
Samorządy od początku swojego funkcjonowania znajdują się w trudnej sytuacji, ponieważ coraz więcej jest oczekiwań i potrzeb społecznych, natomiast coraz mniej środków finansowych, które pozwoliłyby w pełni je zaspokoić. Na samorządach spoczywa odpowiedzialność za funkcjonowanie i utrzymanie m.in. szkół, szpitali, domów pomocy społecznej czy dróg. Obecna sytuacja w kraju rodzi wiele obaw nie tylko wśród samorządowców, ale także wśród przedsiębiorców, rolników i innych grup zawodowych. Gospodarcze zawirowania, z którymi mamy obecnie do czynienia w kraju i na świecie, związane z inflacją, wysokimi cenami energii elektrycznej czy też z rosyjską agresją na Ukrainę, przyczyniają się do znacznych ograniczeń dochodów samorządów, co w moim przekonaniu niewątpliwie ma wpływ na realizację przyjętych planów inwestycyjnych na ten rok i na kolejne lata. Uważam, że dziś coraz trudniej jest przewidzieć przyszłość i zarządzać samorządem. Ma na to wpływ przede wszystkim niepewne jutro. 

Jak zatem widzi pan przyszłość samorządu? 
Jestem optymistą i wierzę w to, że samorządy się obronią, mimo napotykanych trudności, i będą służyły nadal swoim mieszkańcom, bo są do tego bardzo dobrze przygotowane.

Zaczęliśmy rozmowę od jubileuszu, zakończmy ją jubileuszem. Czy samorząd powiatu makowskiego obchodził 25-lecie swojego istnienia?
Rok 2023 jest dla samorządów terytorialnych rokiem szczególnym. 25 lat temu, 5 czerwca 1998 roku uchwalona została ustawa o samorządzie powiatowym – usamorządowione zostały wspólnoty powiatowe. By godnie uczcić tę wyjątkową datę, już w czerwcu obchodziliśmy swój powiatowy jubileusz. Był to doskonały czas, abym mógł podziękować panu Adamowi Struzikowi, marszałkowi województwa mazowieckiego, całemu Zarządowi Województwa, panu Mirosławowi Augustyniakowi, radnemu Sejmiku, a także wszystkim samorządowcom, dyrektorom jednostek organizacyjnych i instytucji, wspierających powiat w jego działaniach,  zarówno tych bieżących, jak i inwestycyjnych.

Rozmawiała Izabela Koba