Muzeum dla młodych
Któż z nas, Mazowszan, nie zna parku w Opinogórze? Kto nie kojarzy neogotyckiego, białego zameczku górującego nad okolicą i nie zna nazwiska Krasińskich? Ale co tak naprawdę wiemy o życiu ludzi, którzy mieszkali lub bywali tutaj 200 lat temu? Z jakimi problemami się borykali, jak spędzali czas, jakie ubrania nosili, co jedli?

„Kulturalna szkoła na Mazowszu” – to program samorządu województwa mazowieckiego i instytucji kultury, w tym Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, skierowany do szkół z Mazowsza. Dzięki niemu uczniowie, za symboliczną złotówkę, mają okazję dowiedzieć się więcej, w niekonwencjonalny sposób o historii i ludziach sprzed dziesiątków lat. Bawiąc się uczyć, ucząc – bawić...

Pióro i zabawki małego Zygmusia
Na wszystkie te pytania młodzi ludzie poszukują odpowiedzi wspólnie z animatorkami, pracującymi w Muzeum Romantyzmu – Aleksandrą Ładzińską i Małgorzatą Żbikowską. We wtorek, 22 maja z wizytą do Opinogóry przyjechali uczniowie edukacji wczesnoszkolnej ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Ciechanowie. Od samego rana czekało na nich mnóstwo atrakcji związanych z dawnymi czasy: historią Opinogóry, rodziną Krasińskich. Trzecioklasiści podczas zajęć kaligrafii, oczywiście przy pomocy obsadki, stalówki, pióra i tuszu, uczyli się zasad pięknego i czytelnego pisania – czyli takiego, jakim posługiwał się sam poeta Zygmunt. Co ciekawe, możliwe jest również porównanie charakterów pisma trzech największych wieszczów romantyzmu: Mickiewicza, Słowackiego i właśnie Krasińskiego. Podczas, gdy jedna grupa uczestniczyła w zajęciach „Pisać jak Krasiński”, druga, wyposażona w specjalne arkusze, ruszyła w teren, próbując odnaleźć przeróżne obiekty związane z rodem właścicieli Opinogóry.

Gdy wreszcie jedna z zaintrygowanych dziewczynek nieśmiało zapytała „A czym się wtedy dzieci bawiły, miały jakieś zabawki?”, rozpoczęły się kolejne zajęcia pt. „Zabawki i zabawy Krasińskiego”. Okazuje się, że już 200 lat temu istniały zabawki – z papieru, drewna, a nawet srebra. Podobno te ostatnie młody Zygmunt otrzymał w prezencie od samego Napoleona. Arystokraci już od najmłodszych lat przyzwyczajani byli do jazdy konno. Nie inaczej było w samej Opinogórze, gdzie konie były wszechobecne, polowania zresztą też. Jednym z zadań podczas warsztatów jest wykonanie z wełny końskiej grzywy.

W epoce romantyzmu, oczywiście oprócz poezji, to muzyka łagodziła obyczaje. Na zakończenie swojego pobytu w muzeum młodzi ciechanowianie zobaczyli, jak wyglądają instrumenty, jakie utwory i jakich twórców chętnie grano na salonach XIX-wiecznej Polski, Europy.

Inicjatywa „Kulturalna szkoła na Mazowszu...”
...funkcjonuje od maja 2022 r. i skierowana jest nie tylko do uczniów szkół podstawowych i średnich, ale też przedszkolaków z oddziałów zerówek. Na programie, który funkcjonuje już dokładnie dwa lat, skorzystali wszyscy: mazowieckie instytucje kultury, szkoły, a przede wszystkim uczniowie i nauczyciele. 

Ideą programu jest upowszechnianie dziedzictwa kulturowego Mazowsza, które jako region posiada wiele ciekawych miejsc związanych z kulturą czy historią. Muzeum Romantyzmu w Opinogórze łączy te dwie dziedziny i z pewnością wyróżnia się na mapie naszego regionu.

To miejsce, gdzie gromadzone są pamiątki z historią rodziny Krasińskich, z poetą Zygmuntem, dramatopisarzem, poetą epoki romantyzmu na czele. W skład muzeum, mieszczącego się na terenie 22-hektarowego parku krajobrazowego w stylu angielskim wchodzą obiekty:

- neogotycki pałacyk z lat 40. XIX w., mieszczący stałą ekspozycję poświęconą Zygmuntowi Krasińskiemu;

- neogotycki budynek oficyny dworskiej, w którym organizowane są ekspozycje czasowe;

- dwór, w którym można oglądać wystawę „Malarstwo i rzeźba w epoce romantyzmu” (wzniesiony z funduszy samorządu województwa mazowieckiego w 2008 r., w oparciu o projekt Józefa Gałęzowskiego sprzed stu lat);

- oranżeria z salą konferencyjno-koncertową i ekspozycją multimedialną;

- zabudowania folwarczne mieszczące zaplecze edukacyjne, stajnię i ptaszarnię oraz powozownię z ekspozycją pojazdów konnych.

Bordowa suknia hrabiny Elizy
Tematów związanych z życiem w minionych epokach jest ogrom – od edukacji historycznej, przez polonistyczną i plastyczną, aż po przyrodniczą. Naturalnie, pracownicy muzeum dostosowują lekcje oraz zajęcia w terenie do wieku i wiedzy uczniów. I tak: tych z pierwszych klas szkoły podstawowej najbardziej zainteresują ćwiczenia kaligrafii, zajęcia z plastyki czy zapoznanie się z muzyką, towarzyszącą mieszkańcom. Starszych zaciekawić mogą ekspozycje multimedialne, obrazy, korespondencja poety uznawana za szczytowe osiągnięcie polskiej epistolografii romantycznej, biblioteczka z księgozbiorem wczesnych wydań utworów Krasińskiego, wreszcie „zaawansowanych” – takie zagadnienia jak: gotycyzm a romantyzm czy idee filozoficzne wpływające na romantyków.

W sali edukacyjnej można przyjrzeć się z bliska, jak uszyte były stroje, zarówno te odświętne, jak również robocze, czyli w czym chodzili na co dzień ówcześni mieszkańcy dworu, folwarku. Jedną z ostatnich perełek odzieżowych w zbiorach muzeum jest specjalnie uszyta, zrekonstruowana i wiernie odtworzona, bordowa suknia (kasztelanka) Elizy Krasińskiej, żony poety z obrazu Franza Xavera Winterhaltera, na którym Eliza pozuje w otoczeniu swoich dzieci. Zresztą kopia tego XIX-wiecznego obrazu również znajduje się w zbiorach opinogórskiej placówki kulturalnej.

 — To nie było łatwe zadanie wykonać rekonstrukcję sukni z fragmentu portretu, na którym przedstawiona jest tylko do połowy oraz na podstawie rycin i tego, co możemy znaleźć w korespondencji Elizy do swoich sióstr — wyjaśnia Aldona Łyszkowska, kustosz, kierownik działu wydawnictw, edukacji i promocji muzeum.

Utworzenie pracowni edukacyjnej w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze było możliwe dzięki dofinansowaniu z budżetu samorządu województwa mazowieckiego.

— Do najmłodszych najłatwiej dotrzeć poprzez demonstrowanie, jak wyglądało codzienne życie 200 lat temu. W tym przypadku bardzo dobrze sprawdzają się gry terenowe, w trakcie których uczestnicy wyposażeni są w specjalne mapy z zagadkami. Starszym uczniom, którzy mieli już na lekcjach języka polskiego czy historii do czynienia z kulturą XIX w., przeczytali chociażby fragmenty „Pana Tadeusza”, staramy się pokazać, z jakimi problemami życia codziennego borykali się mieszkańcy dworu i okolicy — zauważa Aldona Łyszkowska.

Rekonstrukcje i pracownia kaligraficzna z pewnością pozwoliły na poszerzenie oferty muzeum. Bo romantyzm to nie tylko epoka historyczna czy literacka, ale też właśnie codzienność.

Program „Kultura za złotówkę”
...w Opinogórze trwa przez cały rok, ale najwięcej chętnych zgłasza się, gdy robi się ciepło – na przełomie maja i czerwca. W cenie biletu szkoły zapewnione mają zarówno zwiedzanie ekspozycji, jak i warsztaty prowadzone przez pracowników muzeum. Miniony rok był rekordowy pod względem frekwencji w opinogórskim muzeum. Dość powiedzieć, że wpływy z biletów, m.in. dzięki programowi, wzrosły w porównaniu do poprzedniego roku o ponad 20 tys. zł. Z oferty programu „Kulturalna szkoła na Mazowszu” korzystają nie tylko szkoły z subregionu ciechanowskiego, ale też Warszawy, Płocka i innych oddalonych miast.

— Ostatnie lata dowiodły, iż edukacja kulturalna w naszym muzeum zyskuje swoją niepowtarzalną jakość. Podejmowane przez nas liczne działania edukacyjne i upowszechnieniowe tj. nie tylko lekcje i warsztaty muzealne, ale także m.in. tzw. jednodniowe pobyty w muzeum, czyli projekty typu „Wagary w Muzeum”, polegające na kilkugodzinnym, wieloaspektowym bloku zajęć proponowanym jednej grupie odbiorców, pokazały, jak ważne jest wychowanie „przez” i „do” muzeum. Staramy się, żeby nasza oferta nie tylko wzbogacała program edukacji szkolnej, ale skupiała się również na budowaniu naukowych kompetencji uczestników zajęć poprzez dostosowaną do ich percepcji formę — kończy kustosz Aldona Łyszkowska.

er