Rozmowa ze Sławomirem Zalewskim, burmistrzem miasta i gminy Nowe Miasto.

* Panie burmistrzu, jak doszło do tego, że Nowe Miasto utraciło swoje prawa miejskie?
- W 1869 r. car Aleksander II dokonał reformy administracyjnej, w ramach której odebrano prawa miejskie 338 małym miastom w Polsce, w naszej części Mazowsza, m.in. Nowemu Miastu, Sochocinowi, Czerwińskowi, nadając im status osady. Nowe Miasto utraciło prawa miejskie na podstawie opublikowanego 1 czerwca 1869 roku ukazu carskiego oraz na mocy zarządzenia Komitetu Urządzającego Królestwa Polskiego 19 (31) grudnia 1869 roku. Należy zaznaczyć, że miejscowość liczyła ówcześnie niemal 1700 mieszkańców, co oznaczało wzrost o 1000 mieszkańców od 1827 roku! Świadczyło to o dużej dynamice rozwoju Nowego Miasta, ale zrównano je z mniejszymi ośrodkami, które ówcześnie niemal „hurtowo” pozbawiano praw miejskich.

Rozporządzenie weszło w życie w styczniu 1870 roku, Nowe Miasto włączono do gminy wiejskiej Modzele. Dało to wielkie oszczędności w administracji, jednak zdegradowało miasto do roli osady miejskiej. Ludność odczuła to jako karę za zaangażowanie w powstanie styczniowe. Oficjalnym powodem ze strony zaborcy pozbawienia praw miejskich naszej miejscowości i kilkuset innych była nieznaczna liczba mieszkańców, mały rozwój przemysłu i niedostateczność dochodów.

* Czy trudno było teraz odzyskać miejski status? Jakie argumenty przemawiały za takim rozwiązaniem?
- Nie jest to prosta sprawa, należy spełnić wiele kryteriów i opracować niezbędną dokumentację. Od 24 lutego do 21 marca 2021 roku w 33 sołectwach gminy (obwodach konsultacyjnych) zostało przeprowadzone konsultacje i głosowanie mieszkańców dotyczące nadania statusu miasta. Zbiorcze wyniki konsultacji jednoznacznie wskazały na pozytywną opinię mieszkańców, prawie 90% biorących udział w konsultacjach opowiedziało się za nadaniem statusu miasta miejscowości Nowe Miasto. Dzięki temu Rada Gminy uzyskała podstawę do podjęcia uchwały w sprawie wystąpienia z wnioskiem do ministra spraw wewnętrznych i administracji, za pośrednictwem wojewody mazowieckiego, o nadanie statusu miasta. Przedstawiona we wniosku dokumentacja potwierdziła przesłanki historyczne, kulturowe i społeczno-gospodarcze uzasadniające zmianę statusu. Przemawiał za tym również aktualny stan infrastruktury technicznej oraz rozwój gospodarczy Nowego Miasta i całej gminy.

Po pozytywnym zaopiniowaniu wniosku przez wojewodę został on skierowany do ministra. 14 lipca 2021 roku opublikowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów, w którym uwzględniono nasz wniosek. Nowe Miasto oficjalnie uzyskuje status miasta od 1 stycznia 2022 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2021 roku.

Jako miasto i cała gmina uzyskamy o wiele większe możliwości w staraniu się o środki unijne, dotychczas niedostępne . Jednocześnie gmina i miasto nie straciła możliwości ubiegania się o środki finansowe dostępne dla gmin wiejskich, ale przede wszystkim wzrosła ranga i znaczenie całej gminy w powiecie i w województwie, zwiększona została atrakcyjność turystyczna oraz pojawiły się większe możliwości promocji.

Mieszkańcy przekonali się, że z chwilą uzyskania statusu miasta nie wzrosły automatycznie podatki lokalne, decyzję podejmuje co roku rada gminy i dodam, że w tym roku również nie było podwyżki podatków.

Mam również nadzieję, że Nowe Miasto stanie się atrakcyjnym miejscem w oczach młodych ludzi.

* Choć nie jest pan już nauczycielem, nadal ma pan styczność z oświatą. Czy nadal pochłania ona dużą część gminnego budżetu? Wszystkie samorządy dokładają do jej funkcjonowania. Jak to wygląda w  Nowym Mieście?
- Obecnie brakuje przede wszystkim stabilizacji finansowej. To efekt niekorzystnych dla samorządów rozwiązań i nakładanie nowych obowiązków przez kolejne rządy bez odpowiedniego finansowania z budżetu państwa. Przykładem jest choćby oświata, do której większość gmin dopłaca ze swoich budżetów, w tym również nasz samorząd. Robimy to z pełną odpowiedzialnością, bo zdobywanie wiedzy jest niezwykle istotne dla dzieci i ich rodziców. Wydatki poniesione na oświatę w minionym roku wyniosły  ponad 8,5 mln zł, z czego ze środków własnych dołożyliśmy ponad 3,6 mln zł. Miasto i gmina zrealizowała wiele projektów skierowanych do placówek oświatowych, przez co oświata stała się silna, a placówki doposażone. Stary sprzęt komputerowy w salach informatycznych dzięki pozyskanym z różnych źródeł środkom został wymieniony na nowy. Zakupiono łącznie m.in. 84 laptopy, 40 komputerów stacjonarnych, dwa monitory interaktywne, 5 urządzeń wielofunkcyjnych. Stołówka szkolna i kuchnia zyskały nowy wygląd, został znacznie poprawiony ich standard oraz wyposażenie. Dzięki pozyskanemu dofinansowaniu dzieci mogą korzystać z dwudaniowych posiłków i spożywać je w komfortowych dla nich warunkach. Inwestycje w oświatę, a szczególnie w młodzież to najlepsze inwestycje. Dlatego też korzystaliśmy z każdego dostępnego dofinansowania.

Realizacja projektu edukacyjnego „Aktywny w szkole – kreatywny w życiu” umożliwiła zakup wyposażenia do pracowni biologiczno-przyrodniczej oraz matematycznej. Zakupiono również pomoce do nauki programowania. Umożliwiono realizację zajęć dodatkowych z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, programowania, języków obcych oraz zajęć dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Przeprowadzono szkolenia dla nauczycieli, które przyczyniły się do podniesienia atrakcyjności zajęć a także wspomogły nauczycieli w pracy z uczniami. W ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa zakupiono do placówek oświatowych łącznie 665 pozycji książkowych oraz doposażono bibliotekę szkolną. Skorzystaliśmy również z programu „Laboratoria Przyszłości”, którego celem było wsparcie szkoły podstawowej w budowaniu wśród uczniów kompetencji przyszłości, tzw. kierunków STEAM (nauka, technologia, inżynieria, sztuka oraz matematyka). Dzięki temu programowi wyposażyliśmy m.in. pracownię kulinarną oraz artystyczną. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rodziców utworzono w przedszkolu dodatkową salę, tak by przyjąć wszystkie zgłoszone do przedszkola dzieci. Wartość zadań to ponad 1,2 mln zł, z czego dofinansowanie ponad 1 mln zł, a środki własne ponad 170 tys. zł.

* „Małą ojczyznę” tworzą ludzie i ich historie. Jakie działania podejmuje wasz samorząd, żeby zachować o nich pamięć?
- W ostatnich latach  odeszło na zawsze wielu naszych mieszkańców, którzy przez całe swoje życie tworzyli i działali dla dobra naszej wspólnoty. Należy zrobić wszystko, aby ich losy ocalić od zapomnienia, aby zachować historię małej ojczyzny, należy przybliżyć ją żyjącym, zebrać w całość to, co jest rozsiane w licznych publikacjach, źródłach i przede wszystkim wspomnieniach ludzi. Stąd też moja pomoc w wydaniu książki o historii miejscowości z terenu naszej gminy, zwłaszcza ludziach, którzy ją kształtowali. Autor, Paweł Słupski, dotarł do świadków wydarzeń, ich krewnych, znajomych, sąsiadów, sprawił, że przeszłość z całą mocą powróciła we wspomnieniach mieszkańców i stała się dostępna dla kolejnych pokoleń mieszkańców gminy.

Treści książki są tym cenniejsze, że oddają dzieje poszczególnych miejscowości i opisują losy naszych mieszkańców, którzy byli związani emocjonalnie z naszym terenem, tu się urodzili, wychowali, mieszkali i pracowali dla dobra swoich bliskich. Wielu walczyło, przelewało krew i  poświęciło swoje życie dla Polski, ale również dla swojej małej ojczyzny. Historia Polski składa się z historii wszystkich miejscowości w kraju, i dużych i tych małych, bez których jej rozwój nie byłby możliwy.

Wydaliśmy również publikację dotyczącą wydarzeń w okresie Bitwy Warszawskiej na obszarze naszej gminy - to w tej bitwie zginęli żołnierze spoczywający na cmentarzu parafialnym, którym co roku oddajemy hołd w Dzień Niepodległości.

* Zbliżająca się kolejna kadencja to dobry powód, żeby zapytać o plany na kolejne lata...
- W dalszym ciągu będziemy rozbudowywać sieć kanalizacji sanitarnej w pozostałej części aglomeracji, finalizowane jest przygotowanie projektu i pozostałej dokumentacji.

Kolejną strategiczną inwestycją w naszej gminie jest doprowadzenie gazociągu. Wspominałem również o przebudowach dróg, które będą zrealizowane do końca lipca 2024 roku. W opracowaniu jest dokumentacja budowy dróg wraz z pełną infrastrukturą techniczną ul. Piastów, drogi Miszewo Wielkie oraz drogi w miejscowości Gawłowo (4280 m.).

Na realizację tych inwestycji drogowych pozyskaliśmy już środki w kwocie 8 mln zł, a realizacja nastąpi w 2025 roku. Ponadto w realizacji jest wykonanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy i przebudowy ulic i dróg gminnych: na ulice Wiatraczna, Sosnowa, Królewska oraz drogi w Kadłubówce, Zawadach B i Tomaszewie. W tym roku planujemy również przystąpić do opracowania dokumentacji na budowę i przebudowę dróg w Jurzynie,  Żołędowie, Popielżynie Dolnym, Szczawinie, Adamowie i w Nowym Mieście Folwark.

W związku z rozbudową kanalizacji w Nowym Mieście część ulic będzie mogła być ujęta po zakończeniu prac. W trakcie kadencji zakupiono i zamontowano 140 solarnych lamp oświetleniowych na terenie 32 sołectw, od tego roku, dzięki wznowieniu dofinansowania z Urzędu Marszałkowskiego, przystępujemy do wznowienia montażu kolejnych lamp we wszystkich sołectwach. W 2024 roku zrealizujemy montaż lamp w sołectwach Nowe Miasto

Folwark, Miszewo Wielkie, Szczawin i Adamowo, Władysławowo i Kadłubówka. Do tej pory dokonaliśmy również  wymiany 300 przestarzałych opraw  oświetleniowych na oprawy LED w Nowym Mieście i w sołectwach Latonice i Gawłowo. Do końca marca tego roku zmodernizowanych zostanie prawie 300 opraw w pozostałej części gminy, będzie to możliwe dzięki podpisaniu umowy z firmą Energa Oświetlenie. Liczymy wreszcie na pozyskanie dofinansowania ze środków unijnych, które wreszcie zostaną uruchomione, co pozwoliłoby nam na kompleksowe zagospodarowanie terenu nad Zalewem Nowomiejskim.

To są oczywiście najważniejsze zadania do realizacji, ale jest planowanych wiele innych, których nie sposób wymienić w krótkim artykule i są też uzależnione od możliwości pozyskania dofinansowania. Nie ukrywam, że w stopniu zaawansowanym prowadzimy również działania w kierunku budowy bloków mieszkalnych, co poprawi możliwości mieszkaniowe na terenie gminy i będzie służyć jej rozwojowi.

* Jak pan wyobraża sobie gminę Nowe Miasto w przyszłości?
- Stojąc na jej czele mogę sukcesywnie realizować plany rozwoju. Razem z naszymi radnymi, pracownikami i mieszkańcami podejmujemy działania, by jak najlepiej poprowadzić realizację zadań i inwestycji gminnych. Dążymy do tego, aby mieszkańcy mogli być dumni z mieszkania w piękniej i wciąż rozwijającej się gminie. Chciałbym, żeby wszystkie zadania jakie sobie postawiliśmy zostały zrealizowane, a gmina dalej utrzymywała tak wysoki poziom rozwoju .

Tworzymy cały czas infrastrukturę, a nasza gmina swoją atrakcyjnością umożliwia powstawanie nowych firm, sklepów i zakładów usługowych, czerpania korzyści z przywrócenia praw miejskich Nowemu Miastu.

Ale przede wszystkim pragnę... aby człowiek człowiekowi nie był wilkiem.