Podatki są nieodłącznym elementem transakcji finansowych, a umowa pożyczki nie stanowi tu wyjątku. Obowiązek podatkowy ciąży w tym przypadku na pożyczkobiorcy. Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), bo o nim mowa, wynosi 0,5% wartości pożyczonej kwoty. W artykule omawiamy, jak rozliczyć podatek PCC od pożyczki. Sprawdź, kiedy nie trzeba płacić podatku od pożyczki gotówkowej. 

Co to jest pożyczka? 

Kodeks cywilny (art. 720) podaje nam definicję, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy (albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku), a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy (albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości). Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Innymi słowy, pożyczka to umowa, w ramach której pożyczkodawca przekazuje pożyczkobiorcy określoną sumę pieniędzy na określony czas, z zastrzeżeniem zwrotu tej sumy w przyszłości. Pożyczki mogą być udzielane zarówno przez osoby prywatne, jak i instytucje finansowe.

Pożyczka gotówkowa

Jednym z najpopularniejszych produktów finansowych jest pożyczka gotówkowa. Należy zaznaczyć, że pożyczka gotówkowa i kredyt gotówkowy nie są pojęciami tożsamymi: w odróżnieniu od kredytu, pożyczka udzielana jest bez wskazania konkretnego celu. Co więcej, pożyczki gotówkowe mogą być udzielanezarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne, tj. firmy pożyczkowe (tzw. parabanki) i banki, np. PKO Bank Polski: https://www.pkobp.pl/klienci-indywidualni/pozyczki/szybka-pozyczka-gotowkowa/ , natomiast kredyty tylko niektóre upoważnione do tego instytucje finansowe.

Podatek od pożyczki 
W Polsce umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Danina ta wynosi 0,5% podstawy opodatkowania (tj. kwoty lub wartości pożyczki) i koszt ten pokrywa pożyczkobiorca. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie pożyczki podlegają opodatkowaniu PCC: w przypadku pożyczek udzielanych przez instytucje finansowe, takie jak banki, pożyczkobiora nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku PCC. PCC możesz zapłacić, gdy pożyczki udziela osoba prywatna, np. dalszy członek rodziny lub znajomy, a kwota pożyczki jest wyższa niż 1 000 zł. Ze zwolnienia od PCC umowy pożyczki między osobami najbliższymi korzystają:

• małżonek, 
• zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), 
• wstępni (pradziadkowie, dziadkowie, rodzice), 
• pasierb, ojczym, macocha, 
• rodzeństwo, 

a także inne osoby (nie wymienione powyżej) zaliczane do I grupy podatkowej oraz uważane za zstępnych i wstępnych w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Oprócz PCC od umowy pożyczki może też powstać konieczność zapłaty podatku dochodowego, ale ten obowiązek będzie ciążył na pożyczkodawcy - w sytuacji, gdy osiągnie on w związku z pożyczką dochód (np. z odsetek). 

Kiedy i jak rozliczyć PCC od pożyczki? PCC-3

Jeśli pożyczka podlega opodatkowaniu PCC, podatek należy wpłacić w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. zawarcia umowy pożyczki) - w przypadku przekroczenia terminu ustawowego pożyczkobiorca może zostać obciążony odsetkami za zwłokę. Pożyczkobiorca powinien złożyć wypełnioną deklarację PCC-3 i uregulować należny podatek najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Wypełnioną deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania pożyczkobiorcy. 

W deklaracji należy wpisać dane dotyczące umowy pożyczki, takie jak wartość pożyczki, dane pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy, a także obliczoną kwotę podatku PCC. Obliczenie wysokości podatku od pożyczki jest proste: wystarczy pomnożyć wartość pożyczki przez stawkę podatku PCC, czyli 0,5%. Przykładowo, jeśli pożyczka wynosi 20 000 zł, należność podatkowa wyniesie 100 zł (20 000 zł * 0,5%).

Rozliczenie PCC od pożyczki - podsumowanie

Rozliczenie podatku PCC od pożyczki jest istotnym elementem zawierania umowy pożyczki, który nie może zostać pominięty, gdy pożyczka podlega opodatkowaniu PCC. Poprawne wyliczenie i odprowadzenie podatku PCC od pożyczki pozwala uniknąć ewentualnych kar. Pamiętajmy również o wyłączeniach z opodatkowania PCC, które mogą mieć zastosowanie w przypadku niektórych rodzajów pożyczek (np. pożyczka bankowa).