Wielu z nas, niezależnie od wieku, tego doświadcza – nadchodząca wiosna zawsze w jakiś sposób poprawia nasz nastrój. Budzi się (nie zawsze dokładnie określona) nadzieja na lepszą przyszłość, chęć na nowe otwarcie, na pozytywne doświadczenia.

To w przypadku jednostki, a jak wygląda sprawa z ogółem rodaków, ze zbiorowymi nastrojami społecznymi Polaków w przededniu wiosny? Żeby coś się dowiedzieć więcej na ten temat, zajrzałem do dostępnych wyników badań pracowni opinii społecznych, które chętnie zajmują się tym problemem.

Okazuje się, że suma naszych pojedynczych nastrojów nie zawsze przekłada się w zbiorowy optymizm.

Najpierw, żeby mieć porównanie, przyjrzyjmy się jak to wyglądało w dwóch poprzednich latach. Po pierwszym kwartale 2022 roku 58 proc. respondentów było zdania, że „sprawy w naszym kraju zmierzają w złym kierunku”, 22 proc. pozytywnie oceniało ich kierunek, a 20 proc. nie miało zdania na ten temat (sondaż Kantar Public). Najbardziej pogorszyły się prognozy materialnych warunków życia.

Wyniki z marca 2023 roku: 64 proc. Polaków twierdziło, że sprawy idą w złym kierunku, optymistów było zaledwie 19 proc. CBOS podawał wprawdzie że pierwszy kwartał 2023 r. przyniósł poprawę nastrojów społecznych (widoczną szczególnie między styczniem a lutym) „choć odbiór sytuacji w kraju pozostaje negatywny”. Jednocześnie w analizie wskazano, że respondenci są bardziej krytyczni w ocenach obecnej sytuacji politycznej niż gospodarczej w Polsce.

Minął rok… Wiemy co się w tym czasie stało. W wyniku wyborów i wielkiego społecznego ruchu przy urnach zmienił się parlament, rząd oraz zaszło wiele zmian w życiu społeczno-politycznym, kolejne są w toku.

Podobne badania przeprowadzone tego przedwiośnia przez More in Common Polska na reprezentatywnej próbie 2027 respondentów pokazały, jak poprawiły się nastroje Polek i Polaków. I chociaż pesymistów, którzy twierdzą, że sprawy idą w złym kierunku jest wciąż nieznacznie więcej niż optymistów, to proporcje nie są już takie jak w poprzednich latach. Przewaga pesymistów nad optymistami wynosi tylko 2 punkty proc. - 39 do 37 proc. 

Nie będzie też żadnej niespodzianki jeśli powiemy, że nastroje społeczne mają barwę polityczną. Inaczej układają się one wśród sympatyków KO, TD-PSL i Lewicy, inaczej w elektoracie PiS i Konfederacji. Aż 71 proc. zwolenników Koalicji Obywatelskiej z optymizmem patrzy w przyszłość, z niepokojem tylko 8 proc, odwrotnie rozkładają się oceny zwolenników Prawa i Sprawiedliwości: 71 do 13 proc. oraz Konfederacji: 70 do 10 proc. 

Uśredniona przewaga pesymistów nad optymistami (te 2 punkty proc.) wynika z faktu, że prawica ciągle przemawia do znacznej części społeczeństwa, a PiS zdobył najwięcej głosów w wyborach.

Badanie More in Common Polska dotyczyło nie tylko „ogólnego nastroju społecznego”, ale miało za zadanie określić katalog najważniejszych problemów Polaków, czyli co nam psuje dobre samopoczucie. Na pierwsze miejsce wysunęła się kondycja systemu opieki zdrowotnej, najważniejsza dla 45 proc. ankietowanych. I tu już raczej nie ma podziałów politycznych, na złą organizację służby zdrowia psioczy się niezależnie od sympatii politycznych, wieku, statusu. Na drugim miejscu jest drożyzna, dominująca we wszystkich badaniach prowadzonych przed wyborami i obecnie również (38 proc.). 

Na kolejnych pozycjach pod względem ważności ankietowani wskazali: wzmocnienie polskiej armii (32 proc.), zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego (31 proc.), przywrócenie praworządności (29 proc.), poprawę jakości edukacji szkolnej (27 proc.). 

W innych ważnych kwestiach – jak stosunek do Unii Europejskiej, migracji, Ukrainy czy do aborcji – podziały są już wyraźne.

Spróbujmy więc odsunąć od siebie, na ile się da „problemy społeczne”, szczególnie te, na które nie mamy wpływu, zajmijmy się poprawą nastroju we własnym zakresie. Zwracam się do głównie do pesymistów i pozostałych (w tym do siebie). Każdy ma zapewne jakiś przetestowany na to sposób, zastosujmy go, a jeśli nie to internet ugina się od takich porad: „Jak poprawić sobie nastrój tu i teraz”, „10 sposobów żeby poczuć się lepiej”, „Czas na nowy początek”… Wszystkiego wiosennego!