W Kodeksie pracy sprawdzić można regulacje dotyczące wielu kwestii, m.in. pracy w godzinach nadliczbowych. Niekiedy dochodzi do sytuacji, że pracownicy wypełniają swoje obowiązki ponad średnią dobową normę i chcą za to wynagrodzenie. Na jakich zasadach obowiązuje jego wypłata? Ile pracodawca może zapłacić za nadgodziny? Przeczytaj.

Kiedy można pracować ponad normę dobową?

Kodeks pracy wyraźnie wskazuje na to, że wykonywanie obowiązków zawodowych w podstawowym systemie czasu pracy trwa 8 godzin dziennie. W pięciodniowym tygodniu pracy wynosi w sumie 40 godzin. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy zwykle trwa 12 godzin. Odstępstwa od normy uznawane są za nadgodziny. Dokładny wymiar czasu pracy, który obowiązuje pracownika, zawiera umowa o pracę podpisana w danej firmie. Warto więc dowiedzieć się, jeśli pracujesz np. na 3/4 etatu ile to godzin w tygodniu.

Zgodnie z Kodeksem pracy dopuszczalna jest praca w godzinach nadliczbowych:

1. W celu prowadzenia akcji ratowniczej, ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, mienia, środowiska czy usunięcia awarii.
2. Przy szczególnych potrzebach pracodawcy (np. brak personelu).

Aby zapobiec brakom kadrowym i spowolnieniu w pracy, pracodawca powinien przewidzieć niektóre sytuacje i zorganizować zastępstwo. Czasem jednak zdarza się, że sytuacja wymaga od pracownika pozostania w firmie dłużej. Za pracę w nadgodzinach przysługuje prawo do rekompensaty w formie czasu wolnego albo dodatkowego wynagrodzenia.

Ile możesz dostać za pracę w nadgodzinach?

Jedną z najbardziej zastanawiających kwestii są nadgodziny ile płatne przez pracodawcę. Zanim przejdziemy do konkretnych liczb, warto dodać, że oprócz wynagrodzenia za nadgodziny przysługuje również dodatkowy czas wolny. Sposób jego naliczania zależy od inicjatora takiej formy rozliczenia i czy dana osoba wyjdzie z wnioskiem o udzielenie wolnego – pracownik lub pracodawca. Jeśli skorzystamy z czasu wolnego, pracodawca nie zapłaci za nadgodziny – chyba że pracujemy poza firmą.

Poza normalnym wynagrodzeniem za nadgodziny pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty dodatku w wysokości podstawy wynagrodzenia 100% lub 50% – w zależności od konkretnego dnia pracy, naliczane od standardowej stawki na umowie. Zasady wypłacania wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach zostały uregulowane w art. 151 Kodeksu pracy.

• 100% dodatkowego wynagrodzenia – za pracę w nocy, niedziele i święta (jeśli normalnie to nie są dni pracy) oraz w dni wolne od pracy udzielone za pracę w niedzielę lub święto.
• 50% dodatkowego wynagrodzenia – za pracę w nadgodzinach w każdym innym dniu, który nie dotyczy zasad wypłaty dodatku 100%.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Jeśli pracodawca będzie mieć szczególną potrzebę, może poprosić o wykonanie pracy w godzinach nadliczbowych, które przypadają w każdym dniu roboczym, weekendy i święta. Jeśli tego wymaga, nie możesz mu odmówić. Istnieją jednak wyjątki, kiedy poszczególne osoby nie mogą zostać dopuszczone do pracy ponad normę – zatrudnieni na stanowiskach pracy, gdzie występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń szkodliwych czynników. Pracować w nadgodzinach nie mogą również:

• osoby z niepełnosprawnościami (chyba że pracują przy pilnowaniu lub się zgodzą)
• kobiety w ciąży
• pracownicy z zaświadczeniem lekarskim
• osoby opiekujące się dzieckiem do lat 4 (chyba że się zgodzą)
• pracownicy z objawami choroby zawodowej
• młodociani

Nadgodziny nie mogą być zaplanowane wcześniej lub zostać wpisane do harmonogramu pracy pracownika. Stosuje się je wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.