Burmistrz Piotr Świderski „postawił się” w marcu ministrowi Henrykowi Kowalczykowi oraz proboszczowi z Różana. Po rozstrzygnięciu naboru okazało się, że na liście beneficjentów z powiatu makowskiego nie ma gminy Różan. Przypadek?

W marcu pisaliśmy o spotkaniu ówczesnego wicepremiera Henryka Kowalczyka z przedstawicielami jednostek samorządowych powiatu oraz parafii dekanatu makowskiego. W spotkaniu uczestniczyła także konserwator zabytków Małgorzata Balcerzak, kierownik delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Ostrołęce. Samorządowcy przedstawili wówczas zakres prac dotyczących remontów zabytków oraz wstępny, szacunkowy koszt ich realizacji.

Spotkanie dotyczyło naboru wniosków Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, które składać mogły jedynie samorządy, dlatego to właśnie za pośrednictwem burmistrzów i wójtów księża zgłaszali potrzeby poszczególnych parafii.

Relacjonując przebieg tych rozmów pisaliśmy: Wśród zabytków powiatu makowskiego wpisanych do rejestru największą część stanowią kościoły, kaplice oraz inne obiekty sakralne i to one głównie skorzystają z rządowego programu. Przedstawiony przez wójtów zakres prac w tych obiektach obejmuje wymianę pokryć dachowych, remont dzwonnic, kaplic i nagrobków cmentarnych oraz renowację ołtarzy, feretronów i obrazów. Mniej natomiast jest zabytków świeckich. Wśród nich znany z pobytu w nim jako guwernantki Marii Curie Skłodowskiej dworek w Szczukach w gminie Płoniawy, od lat niszczejący, wymagający gruntownego remontu. Niestety, mimo pilnej potrzeby podjęcia tam prac konserwatorskich nie znalazł się na liście zgłoszonych przez wójta potrzeb. Drugim, ważnym obiektem zabytkowym wymagającym pilnego remontu choćby z tego powodu, że jest już udostępniony dla zwiedzających, są forty carskie Twierdzy Różan, z mocno zniszczonym ale zadbanym pod względem utrzymania porządku Fortem I, przeznaczonym na muzeum. Ten obiekt uwzględnił w swoich potrzebach jako priorytetowy burmistrz Różana, Piotr Świderski.

Burmistrz wyjaśnił wówczas, iż w ostatnich kilkudziesięciu latach gmina Różan udzieliła dotacji dla parafii w wysokości niemal 2 mln zł.

- Będziemy składać wniosek na Fort I albo na prace przygotowawcze do rewitalizacji Placu Obrońców Różana w strefie podlegającej konserwatorowi. Z mojej najlepszej wiedzy wynika, że kościół nie wymaga obecnie żadnych prac konserwatorskich – poinformował.

Z burmistrzem polemizował spóźniony na spotkanie ksiądz Stanisław Siemion, proboszcz parafii pw. Świętej Anny w Różanie twierdząc, że konserwacji wymagają zawilgocone ściany kościoła. Między panami wywiązała się krótka, niezbyt miła dyskusja, którą burmistrz Świderski uciął jednym zdaniem podkreślając stanowczo, że bez względu na to jakie będzie rozstrzygnięcie, miasto złoży wniosek na Fort I.

Kościoły na plus

Zanim jednak przejdziemy do rezultatu tych rozmów, podsumujmy rozstrzygnięcie naboru. W województwie mazowieckim pozytywnie rozpatrzono około 80 procent wniosków dotyczących zabytków sakralnych (kościoły, ołtarze, dzwonnice, cmentarze, klasztory, budynki poklasztorne, kaplice, nagrobki, przydrożne kapliczki itd.). Natomiast ok 20 procent zaakceptowanych projektów dotyczy zabytków świeckich, w głównej mierze parków, szkół, ratuszy, bibliotek, dworów i pałaców, grodzisk itd. Z tych wyliczeń wynika, że większość środków przeznaczonych na odbudowę zabytków na Mazowszu przeznaczona została dla parafii. Podobnie jak w powiecie makowskim. Czy to źle? Absolutnie. Wiele kościołów oraz innych zabytków sakralnych potrzebuje pilnych prac renowacyjnych. Jednak nasze dziedzictwo to nie tylko kościoły, lecz także dwory, pałace, ogrody. Wiele z nich latami niszczeje, odchodząc w zapomnienie, gdyż samorządy nie stać na ich rewitalizację. Jeśli o to dziedzictwo nie zadbamy, niebawem ocalałe obiekty skończą jak te zapomniane.

Jedyny zabytek świecki

W powiecie makowskim dotację na ratowanie zabytkowego obiektu świeckiego otrzymała gmina Sypniewo, która wnioskowała o renowację Domu Kultury w Gąsewie Poduchownym. To jedyna dotacja na tego typu obiekt w powiecie. Kwota wsparcia to 340 tys. zł.

Wśród zabytków sakralnych dotację otrzymały następujące projekty: remont kaplicy pw. św. Wawrzyńca na cmentarzu grzebalnym w Gąsewie Poduchownym (900 tys. zł), renowacja obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus w kościele w Karniewie (niemal 59 tys. zł), konserwacja i restauracja ołtarzy w kościele p.w. Wszystkich Świętych w Karniewie (921.200 zł ), prace konserwatorskie i restauratorskie przy ołtarzu głównym i ołtarzu bocznym w kościele pw. św. Jana Kantego w Krasnosielcu (980 tys. zł), wykonanie prac konserwatorskich i restauratorskich parafialnych zabytków w gm. Szelków (342 tys. zł), wykonanie posadzki w kościele pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Sieluniu (1 mln 270 tys. zł), prace konserwatorsko-restauratorskie w kościele parafialnym pw. Ducha Świętego w Węgrzynowie (735 tys. zł), wykonanie prace renowacyjnych, modernizacyjnych i zabezpieczających w zabytkowym kościele pw. św. Jacka w Rzewniu (676 tys. zł), prace konserwacyjne stolarki drzwiowej kościoła pw. Przemienienia Pańskiego w Płoniawach-Bramurze (245 tys. zł), rewitalizacja zabytkowego kościoła pw. Bożego Ciała w Makowie Mazowieckim wraz z otoczeniem (1 mln 176 tys. zł).

Na liście nie ma, oprócz Różana, gminy Czerwonka, chociaż samorząd wnioskował o ponad 1,2 mln zł na wymianę pokrycia dachowego w kościele w tej miejscowości.

- Byliśmy zaskoczeni wynikiem naboru, ponieważ pojawiły się zapewnienia, że parafia otrzyma dofinansowanie, a my zabezpieczyliśmy wkład własny w tę inwestycję. Złożymy wniosek ponownie – informuje Paweł Kacprzykowski, wójt gminy Czerwonka.

Odrzucenie bez uzasadnienia

Na pytanie o uzasadnienie odrzucenia wniosku wójt przyznał, że takiego nie wskazano. Tak samo było w przypadku gminy Różan, z tym wyjątkiem, jak dowiedzieliśmy się jeszcze podczas marcowego spotkania z kuluarowych rozmów, w przypadku Fortu I takiego zapewnienia o przyznaniu środków nie było, a wręcz przeciwnie.

- Gmina Różan 31 marca br. złożyła wniosek o dofinansowanie z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na zadanie pn.: „Rewitalizacja Fortu nr 1 przy ul. Szkolnej 7 w Różanie wraz z pracami konserwatorskimi i restauratorskimi na działce nr ew. 106”. Wniosek został odrzucony. Przyczyna nie została przedstawiona – poinformował nas w odpowiedzi na pytanie o złożenie wniosku sekretarz Urzędu Gminy w Różanie Marek Osiecki.

Tymczasem Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło pod koniec lipca kolejny nabór w ramach przedmiotowego programu. Samorządy otrzymały krótki termin na złożenie wniosków – do środy, 16 sierpnia br.. Niewykluczone jednak, że podobnie jak w pierwszym naborze, również teraz termin ten zostanie przedłużony.

- W porozumieniu ze Stadniną Koni Krasne, która jest właścicielem dworu w Szczukach, będziemy składać wniosek o dofinansowanie jego rewitalizacji – zapowiada Jakub Dudek, wójt gminy Płoniawy-Bramura, jednocześnie zastanawiając się głośno, czy samorządy, które dostały wsparcie w poprzednim naborze mogą liczyć na kolejne środki.

Burmistrz Różana Piotr Świderski aktualnie przebywa na urlopie, dlatego z pytaniami do niego musimy nieco zaczekać. Niemniej zobaczymy, czy miasto złoży ponownie wniosek o dofinansowanie na rewitalizację Fortu I i czy otrzyma dofinansowanie na ten cel. Ostatecznie przecież w pierwszym naborze samorząd wsparcia nie otrzymał.